Parathormon (PTH) jest hormonem peptydowym wydzielanym przez przytarczyce, tj. dwie pary niedużych gruczołów znajdujących się pod płatami tarczycy. Parathormon zwiększa uwalnianie wapnia z kości, stymuluje przemianę komórek kościotwórczych w komórki kościogubne, hamuje wydalanie wapnia przez nerki oraz zwiększa wyda­lanie fosforanów i wzmaga syntezę kalcytriolu (czynnej postaci wita­miny D3) w nerkach. Pod wpływem parathormonu stężenie jonów [...]

Tarczyca jest gruczołem dokrewnym składającym się z dwóch połą­czonych płatów, znajdujących się na przedniej i bocznych powierzch­niach tchawicy, poniżej krtani. W tarczycy wytwarzane są hormony, będące pochodnymi aminokwasu tyrozyny: tyroksyna i trójjodotyronina oraz hormon peptydowy – kalcytonina. Tyroksyna (czterojodotyronina, T4) i trójjodotyronina (T3). Są to hormony wytwarzane przez komórki nabłonkowe pęcherzyków tar­czycy, zawierające w cząsteczce [...]

Jest to hormon pobudzający wytwarzanie i wy­dzielanie mleka przez gruczoł mleczny, przygotowany uprzednio przez inne hormony (głównie pochodzenia łożyskowego). Prolaktyna pod­trzymuje ponadto wydzielanie hormonu ciałka żółtego i hamuje sekrecję hormonów gonadotropowych przez przysadkę. Hamujący wpływ na wydzielanie prolaktyny wywiera progesteron, w dużych ilościach wy­twarzany w łożysku. Wydzielanie prolaktyny pobudzają odruchy zapoczątkowane draż­nieniem receptorów brodawek sutkowych, [...]

Jest to hormon wydzielany przez te same komórki co ACTH. Należy on do grupy peptydów opiatowych. Be­ta-endorfina wydzielana jest razem z ACTH pod wpływem bodźców stresowych. Hormon tyreotropowy, tyreotropina (TSH). Jest to hormon po­budzający wydzielanie hormonów tarczycy — tyroksyny i trojjodotyroniny — oraz rozrost tego gruczołu. Wydzielanie TSH jest pobudzane przez hormon podwzgórza tyreoliberynę, a [...]

Przysadka jest gruczołem leżącym w zagłębieniu kości klinowej czaszki u podstawy mózgu. Z podwzgórzem jest połączona przez tzw. lejek, w którym przebiegają włókna nerwowe i naczynia krwionoś­ne. Składa się z części nerwowej i gruczołowej. Część nerwowa stanowi część mózgu; do niej docierają wypustki komórek nerwowych podwzgórza wydzielających wazopresynę i oksytocynę. Część gruczołowa przysadki zawiera komórki [...]

Podwzgórze jest częścią mózgu (międzymózgowia), odgrywającą ważną rolę w regulacji czynności narządów wewnętrznych organizmu. Neurony, czyli komórki nerwowe tej okolicy wywierają wpływ na na­rządy przez zmiany aktywności wegetatywnego układu nerwowego lub za pośrednictwem hormonów. Wśród hormonów podwzgórzowych, tzw. neurohormonów, można wyróżnić: 1) grupę hormonów, zwanych też czynnikami, o działaniu pobudzającym lub hamującym uwalnianie hormonów przysadki, [...]

Układ wydzielania wewnętrznego lub układ dokrewny jest systemem, który reguluje czynności różnych tkanek i narządów za pośrednictwem substancji chemicznych wydzielanych do krwi, zwa­nych hormonami. System ten współdziała z układem nerwowym w przystosowaniu funkcji różnych narządów do wymagań związanych z warunkami środowiska zewnętrznego, aktywnością ruchową, spełnia­niem funkcji rozrodczych itp. oraz z utrzymywaniem stałości wew­nętrznego środowiska organizmu, [...]